Jayant Gune: मून अँड सिक्सपेन्स

त्या उन्हाळ्यात मिसेस स्ट्रिकलँडची आणि माझी बर्याच वेळा भेट झाली. तिने दिलेल्या छानशा लंच पार्टी नंतर मी बर्याच वेळा त्यांच्या घरी जायचो. त्या पार्टीला काही औरच मजा आली होती. आम्हाला एकमेकांशी गप्पा मारायला खूप आवडायचं. मी खूप तरूण होतो. लेखक म्हणून माझी कारकीर्द नुकतीच घडत होती. लेखनकामाच्या खडतर मार्गावर माझं बोट धरून मला घेऊन जाण्याची कल्पना तिला खूप आवडली असावी. अडचणीच्या वेळी लहानमोठी मदत करायला, आपलं म्हणणं, आपुलकीचा सल्ला ऐकणारा कोणीतरी मिळाला तर तिला ते हवंच होतं. दुसर्याचं म्हणणं सहानुभूतिने ऐकण्याची कला तिच्याकडे होती. बरेच जण या कलेचा दुरूपयोग करतात. सहानुभूती दाखवता येईल अशी कोणी व्यक्ति मिळते का याकडे असे लोक टपून बसलेले असतात. एकदा का एखादा दुर्दैवी माणूस अशा लोकांच्या तावडीत सापडला की लागलीच त्याच्यावर सहानुभूतिचा एवढा वर्षाव सुरू होतो की त्याला बिचार्याला ओशाळल्यासारखं होतं. त्यात त्यांना काय समाधान मिळते देव जाणे. माझे काही जीवलग मित्र अशा लोकांच्या सहानुभूतिचे शिकार झाले आहेत. मिसेस स्ट्रिकलँटमात्र सहानभूती दाखवताना अशा खूबीने दाखवायची की तिचं सहानुभूतिचं बोलणं ऐकणार्याला असं वाटावं की तिचं बोलणं ऐकून तोच तिच्यावर उपकार करीत आहे. मी या विषयी जेव्हा रोज वॉटरफोर्डशी बोललो तेव्हा ती म्हणाली,

“दूध चवीला छान लागतं आणि त्यात ब्रँडी घातलेली असेल तर फारच छान. पण गाईच्या आचळात साठलं तर मात्र गाईची आचळं भरून येतात आणि तिला केव्हा धार काढतायत असं होऊन जातं.”

रोज वॉटरफोर्ड फटकळ होती. तिच्यासारखं भोचक बोलणं कोणाला जमलं नसतं, तसंच तिच्यासारखं मिश्किल बोलणंही कोणाला जमणं कठीण होतं.

मिसेस स्ट्रिकलँडची आणखी एक गोष्ट मला आवडायची. तिचं वागणं, बोलणं आणि रहाणी यातून तिची उच्च अभिरूची दिसून येत असे. तिचा फ्ल्रॅट व्यवस्थित सजवलेला असे. घरात ताजी फुले ठेवलेली असत. त्यामुळे सजावट साधी असली तरी नेहमी स्वच्छ आणि प्रसन्न वातावरण असे. डायनिंग हॉल लहान असला तरी मोठ्या कलात्मकतेने सजवलेला असल्यामुळे तेथे भोजन घेणे म्हणजे एक आनंददायक अनुभव असे. टेबल सुंदर होतं. काय हवं नको ते बघायला दोन नोकराणी मोठ्या तत्परतेने सज्ज असत. अन्न चांगलं रुचकर असे. दिवाणखान्यात तिच्या मुलाचे आणि मुलीचे फोटो होते. सोळा वर्षांच्या रॉबर्टचा रग्बी खेळतानाचा एक, फ्लॅनेल आणि क्रिकेटीची कॅप घातलेला आणि टेल कोट व स्टँडिंग कॉलरचा शर्ट असे आणखी काही फोटो होतो. तो नीट नेटका आणि सुदृढ प्रकृतीचा दिसत होता. त्यामुळे मिसेस स्ट्रिकलँड यजमानीणबाई म्हणून जेवढी आतिथ्यशील आहे तेवढीच आई म्हणूनही एक गृहकर्तव्यदक्ष गृहीणी असावी याची खात्री पटे.

“तो काही फार हुशार आहे असं काही म्हणता येणार नाही, पण तो एक फार गोड आणि आज्ञाधारक मुलगा आहे.”

मुलगी चौदा वर्षांची होती. तिचे खांद्यावर रुळणारे केस तिच्या आई प्रमाणेच दाट आणि गडद रंगाचे होते. आईसारखाच गोड चेहेरा आणि शांत नजर.

“दोन्ही मुलं तुमचंच रूप घेऊन आली आहेत.”

“खरं आहे. दोन्ही मुलं वडिलांपेक्षा माझ्यावरच जास्त गेली आहेत.”

“तुम्ही अजूनही त्यांची माझ्याशी ओळख करून दिलेली नाही.”

“ओळख करून घ्यायला आवडेल तुम्हाला?”

ती गोड हसत लाजत म्हणाली. तिच्या वयाच्या स्त्रिया एवढ्या लाजत नाहीत. तारूण्याचा बहर ओसरून गेल्यावरसुद्धा आकर्षक दिसण्याच रहस्य तिच्या या साधेपणातच असावं.

“तुम्हाला माहित नसेल म्हणून मी आगाऊ सूचना देऊन ठेवते. त्यांना या साहित्य वगैरे गोष्टींमध्ये मुळीत रस नाही. माझे यजमान म्हणजे अरसिकतेचा एक नमुनाच आहेत.”

आपल्या नवर्याला कमी लेखण्याचा हेतू तिच्या मनातसुद्धा नव्हता. किंबहुना मला तरी त्यात तिचं आपल्या नवर्यावरचं प्रेमच दिसलं. उलट आपल्या पतीच्या दोषांची आगाऊ कल्पना देऊन आपल्या मित्र-मैत्रीणींची संभाव्य शेरेबाजी टाळण्याचा तिचा उद्देश असावा.

“ते शेअर बाजारात असतात. ते अगदी हाडाचे शेअर ब्रोकर आहेत. मला वाटतं त्यांच्याशी गप्पा मारायला तुम्हाला खूप कंटाळा येईल.”

“तुम्हाला कंटाळा येतो?” मी उलट विचारलं.

“हे पहा मी त्यांची धर्मीपत्नी आहे आणि माझं त्यांच्यावर खूप प्रेमही आहे.”

हे बोलताना ती किंचीत लाजली आणि ते लपवण्यासाठी ती मुग्ध हसली. मला वाटलं की मी तिचा उपहास करीन अशी तिला भिती वाटली असावी. कारण रोज वॉटरफोर्डने माझ्यासमोर अशी कबुली कधीच दिली नसती. ती थोडी गांगरली आणि तिच्या डोळ्यात पाणी तरळले.

“आपण कोणी महान आहोत असं ते कधीच भासवत नाहीत. शेअर बाजारात ते फार पैसे मिळवतात असेही नाही. ते कसंही असलं तरी ते अतिशय चांगले आणि शांत स्वभावाचे आहेत.”

“मला त्यांच्याशी गप्पा मारायला आवडेल.”

“मी एकदा फुरसतीने तुम्हाला जेवायला बोलावीन. पण तुमची संध्याकाळ फुकट गेली म्हणून मागाहून मला नाव ठेऊ नका.”